Leukociti i limfociti

Neutrofilni leukociti

najbrojnije krvne stanice (2/3 svih leukocita), polimorfonukleari (3-5 segmenata jezgre)
neutralno bojanje citoplazme
prva linija obrane protiv bakterijskih infekcija
glavna svojstva:
- kratak život (2-4 dana, apoptoza)
- pokretljivost
  - u krvnoj struji se kreću pasivno
  - u kontaktu s endotelom pokazuju sposobnost aktivnog gibanja te transmigracijom prolaze kroz glatkomišićnu stijenku krvne žile (dijapedeza) i nastavljaju kretanje kroz međustanične prostore
  - kretanje je usmjereno kemotaktičnim tvarima prema ishodištu upale (IL-8)
- kemotaksija
- fagocitoza
  - jedna od najvažnijih funkcija, troši energiju
- citoplazmatska zrnca + sposobnost sekrecije
  - fagocitozu i kretanje omogućuju brojni enzimi i druge biološke tvari iz citoplazmatskih zrnaca
  - razlikujemo:
    - Primarna zrnca
      - katalitički enzimi (kisela fosfataza, esteraza, elastaza i katepsin) - olakšava kretanje kroz međustaničnu tvar koju ovim načinom otapaju
      - hidrolitički enzimi sudjeluju u razgradnji fagocitiranih bakterija
    - Sekundarna zrnca
      - neke tvari kao i u primarnim zrncima + baktericidni proteini (lizozim, laktoferin, protein koji veže vitamin B12 (kobalofilin), kolagenaza specifična za kolagen IV)
    - Tercijarna zrnca
      - enzimi za razgradnju međustanične tvari (gelatinaza, katepsin)
neutrofili su bogati izvor slobodnih radikala kisika
- nastaju djelovanjem mijeloperoksidaze i ksantinske oksidaze
produciraju arahidonsku kiselinu i druge biološki aktivne eikozanoide </aside>

Eozinofilni leukociti

čine 2 – 3 % svih leukocita u krvotoku, sudjeluju i u akutnoj i kroničnoj upali
u njihovoj citoplazmi se nalaze brojna zrnca ispunjena kationskim proteinima
- najzastupljeniji je glavni kationski protein
glavni kationski protein + eozinofilni kationski protein > crvi, ličinke i jajašca cestoda i nematoda, ali oštećuje u neke normalne stanice (npr. epitel bronha u bolesnika s astmom)
izlučuju histaminazu i tako neutraliziraju djelovanje histamina koji proizvode bazofilni leukociti i mastociti
u alergijskim reakcijama često susrećemo mastocite i eozinofile
u području upale ako uključuje brojne eozinofile mogu se naći žućkasti kristali, nastali raspadom eozinofila - Charcot-Leydenovi kristali
- mogu se naći u sputumu bolesnika koji boluju od astme ili od drugih bolesti koje se očituju eozinofilnom infiltracijom plućnoga tkiva </aside>

Bazofilni leukociti i mastociti

bubrežasta jezgra, predstavljaju manje od 1 % leukocita
kao i mastocite, nemoguće ih je sa sigurnošću prepoznati i razlikovati od makrofaga
bojenjem HE zrnca im se ne vide, bojenjem po Giemsi se boje bazično
ove stanice pokazuju mnoge sličnosti:
- izvor su histamina i heparina
- na staničnim membranama sadrže brojne receptore za immunoglobulin E
- sinergistički sudjeluju u brzim reakcijama preosjetljivosti
bazofili - sadrže različite citokine (TNF-α)
mastociti - parakrine stanice, osnovna uloga je pohrana kemijskih posrednika upale </aside>

Monociti i makrofagi

makrofagi (histiociti) - terminalno diferencirane bijele krvne stanice, nastaju iz monocita
monocit je makrofag u krvnoj struji, kada pređe u tkivo postaje makrofag
oni su sporopokretne stanice
u područje upale stižu dva do tri dana nakon njezina početka
imaju dugi životni vijek
obavljaju brojne funkcije u procesima upale, cijeljenja i imunoreakcije
morfologija: bubrežasta jezgra, obilna citoplazma, brojne fagocitične vakuole, mitohondriji i razvijen HER

funkcije makrofaga se mogu podijeliti u tri skupine:

Unos tvari u stanicu makrofaga

endocitoza, fagocitoza i pinocitoza
pinocitoza - upijanje topljivih antigena (proteini, lipoproteini, lipidi i druge makromolekule)
- sadržaj u stanici je u obliku pinocitotičnih vakuola
- biološki aktivne makromolekule se modificiraju i prezentiraju limfocitima
primjeri biološki neaktivnih makromolekula:
- lipoproteini u bolesnika s hiperlipidemijom > makrofagi upijaju višak lipoproteina i oblikuju ksantome (sitni potkožni, žućkasti čvorići)
- ateroskleroza - prekomjereno odlaganje masti iz krvotoka u makrofagima krvnih žila

Izlučivanje tvari

egzocitoza i sekrecija

Koordinacijske i regulacijske funkcije

sudjeluju u regulaciju procesa:
- regulacija upale reakcije
  - reguliraju tok upalnog procesa putem citokina
- regulacija cijeljenja
  - imaju sposobnost izlučivanja citokina i čimbenika rasta
- imunoreakcije
  - sudjeluju u svim fazama imunosnog odgovora (od prihvaćanja antigena do njegove modifikacije i prezentacije limfocitima)

makrofagi reagiraju na citokine koje sami luče i na citokine koje luče druge vrste stanica i drugi makrofagi
- djelovanje citokina na stanicu koja ga je izlučila - autokrino
- djelovanje citokina na druge makrofage, neutrofile i upalne stanice - parakrino
- djelovanje citokina na udaljenim mjestim (putuje krvlju) - endokrino

</aside>

Poremećaji funkcije leukocita

</aside>