• nastaje zbog izlaska tekućine iz kapilara i venula u perifernom dijelu cirkulacijskog sustava
  • poremećaj mehanizama koje kontroliraju fiziološki protok tvari
  • arterijski tlak koji dovodi krv u kapilare postupno pada
  • na početku kapilara arterijski tlak gura tekućinu iz krvnih žila
  • na venskom dijelu kapilara onkotski tlak postane viši od hidrostatičkoga, protok u obratnom smjeru

• edem može nastati na nekoliko načina:

<aside> 🔵

Hidrostatički edem

• nastaje zbog povišenja hidrostatičkoga tlaka krvi na venskom dijelu kapilara
• može biti:

  • Lokalizirani edem

    • uzrok je povišenje hidrostatičkoga tlaka lokalno, npr. zbog opstrukcije vena trombom, tumorom ili nekim pritiskom izvana

  • Generalizirani edem

    • najčešće nastaje pri zatajivanju srca
      • desno srce - edem potkoljenica, ascites
      • lijevo srce - plućni edem </aside>

<aside> 🔵

Onkotski edem

• nastaje zbog smanjenja koloidno-osmotskoga tlaka krvi
• albumin glavni osmotski aktivan protein > hipoalbuminemija > edem
• smanjeni koloidno-osmotski tlak plazme dovodi do izlaska tekućine u međustanični prostor s posljedičnim smanjenjem intravaskularne tekućine što dovodi do hipoperfuzije bubrega
  • dolazi do zadržavanja natrija i vode > pogoršanje stanja
• glavni uzroci su:
  • Bubrežne bolesti
    • nefrotski sindrom - masivna proteinurija > edem
  • Ciroza jetre
    • smanjena sinteza albumina - hipoalbuminemija
  • Malnutricija
    • nedovoljan unos proteina - hipoalbuminemija
    • smanjeno stvaranje bjelančevina može biti i posljedica gladovanja </aside>

<aside> 🔵

Limfedem

• nastaje zbog začepljenja limfnih vodova
• glavni uzroci su: (KUT - kirurški, upalni, tumori)
  • Kirurški zahvati i zračenje
  • Kronične upale s granulomima ili fibrozom
    • bolesti kao što su tuberkuloza i lepra
    • filarijaza - tropska bolest uzrokovana parazitom Wuchereria bancrofti
      • invadira limfne žile, može izazvati masivni limfedem noge - elefantijaza
  • Tumori
    • metastaze karcinoma dojke u aksilarnim limfnim čvorovima - limfedem ruke </aside>

<aside> 🔵

Upalni edem

• nastaje zbog djelovanja upalnih posrednika na krvožilnu stijenku koja pri tome postane propusna za proteine plazme

• upala može biti uzrokovana infekcijom ili imunosnim bolestima

  • encefalitis - moždani edem
  • penumonija - edem plućnog parenhima

• pri alergijskim osipima ili pri angioneurotičkom edemu povećana je propusnost krvnih žila posljedica imunoloških procesa (histamin, eikozanoidi, komplement,…) </aside>

• u brojnim sistemnim bolestima edem je teško razvrstati u jednu od ovih kategorija

  • npr zatajivanje srca > edemi u brojnim tkivima