lat. arthritis rheumatoides

• kronična sistemna autoimunosna bolest koja ponajprije zahvaća periferne zglobove, ali može zahvatiti i mnoga druga tkiva i organe

EPIDEMIOLOGIJA

• zahvaća skoro 1 % odrasle populacije
• trostruko češće obolijevaju žene
• u bilo kojoj životnoj dobi, vrhunac pojavnosti je u dobi od 35. – 50. godine

ETIOLOGIJA I PATOGENEZA

• genski čimbenici:
  • povezanost s haplotipom HLA-DRB1 (kromosom 6)
  • polimorfizam gena PTPN22 (tirozinska fosfataza, inhibira aktivaciju limfocta T)
    • dovodi do nekontrolirane aktivacije TH1 i TH17 CD4 limfocita
    • neprimjerena aktivacija B-limfocita dovodi do stvaranja plazma-stanica
• protutijela:
  • ciklički citrulinirani peptidi (CCP)
  • reumatoidni faktor (RF)
    • IgM protutijela reagiraju s Fc krajem vlastitog IgG-a > imunokompleksi
• neka virusna ili bakterijska infekcija izazove početak imunoreakcije

PATOLOGIJA

<aside> 🔴

Zglobovi

• zahvaćeni interfalangealni zglobovi prstiju šaka i zapešće
• u početku su zglobovi bolni i otećeni, koža iznad njih crvena i topla

MIKROSKOPSKI:

• u ranom stadiju:
  • u vezivu sinovije zastojne krvne žile okružene gustim mononuklearnim infiltratom (stvaranje limfatičnih folikula) > razaranje hrskavice
  • dominiraju CD4 limfociti T, makrofagi, plazma-stanice
• u kasnom stadiju:
  • s rubova zgloba u hrskavicu prerasta granulacijsko tkivo (panus)
  • sazrijevanjem granulacijskog tkiva dolazi do ukočenja zahvaćenih zglobova (ankiloza) </aside>

<aside> 🔴

Koža

• na mjestima izloženim pritisku - reumatoidni čvorići
  • okrugli do ovalni, elastični, pomični i bezbolni
• nalaze se u 25% bolesnika

MIKROSKOPSKI:

• granulomatozna upala sa središnjom fibrinoidnom nekrozom </aside>

KLINIČKA SLIKA

• dijagnoza se temelji na pojavi barem 4 od sljedećih kliničkih znakova:
  • jutarnja ukočenost zglobova
  • zahvaćenost zglobova šake
  • simetrična zahvaćenost zglobova
  • reumatoidni čvorići u bioptičkom uzorku zgloba ili mekih tkiva
  • pozitivan nalaz RF (nije specifično)
  • karakteristične promjene na rendgenskoj slici zgloba
• bolest je progresivna
• dovodi do karakterističnih deformacija šaka s ulnarnom devijacijom prstiju šake i ankilozom zglobova