EPIDEMIOLOGIJA
ETIOLOGIJA I PATOGENEZA
- najznačajniji čimbenici rizika:
- pušenje
- industrijsko onečišćenje zraka
- idiopatska plućna fibroza
<aside>
<img src="/icons/circle-alternate_red.svg" alt="/icons/circle-alternate_red.svg" width="40px" />
Pušenje (duhanski dim)
- najčešći uzrok karcinoma bronha
- odgovorno za 80 do 85 % smrti od karcinoma pluća
- rizik je 10-20 puta veći u pušača nego u nepušača
- incidencija karcinoma pluća je veća u pasivnih pušača nego u nepušača
- prestanak pušenja tijekom 10 do 15 godina izjednačava rizik sa nepušačima
- pušenje lula i cigara je malo manje rizično
- najjača povezanost sa sitnostaničnim neuroendokrinim karcinomom i planocelularnim karcinomom
</aside>
<aside>
<img src="/icons/circle-alternate_red.svg" alt="/icons/circle-alternate_red.svg" width="40px" />
Industrijsko onečišćenje zraka
- izloženost:
- azbest (+duhanski dim = sinergistički učinak)
- nikal, krom, arsen, destilati ugljena i nafte
- radon, uran
</aside>
<aside>
<img src="/icons/circle-alternate_red.svg" alt="/icons/circle-alternate_red.svg" width="40px" />
Idiopatska plućna fibroza
- veća učestalost u bolesnika s IPF-om
- kombinacija: atipična proliferacija epitela + izloženost duhanskom dimu, metalnoj prašini, upalnim citokinima
</aside>
<aside>
<img src="/icons/circle-alternate_red.svg" alt="/icons/circle-alternate_red.svg" width="40px" />
Biološki agensi
- nekoliko virusnih uzročnika:
- Simian virus 40 (SV40)
- JC virus
- Cytomegalovirus
- BK virus
</aside>
<aside>
<img src="/icons/circle-alternate_red.svg" alt="/icons/circle-alternate_red.svg" width="40px" />
Mutacije gena
- mutacije u upravljačkim genima (neke su uzrokovane gore spomenutim čimebnicima)
</aside>
PATOLOGIJA
- klasifikacija:
-
tumori pločaste diferencijacije
- stanice imaju promjer veći od 3 limfocita (nesitnostanični karcinom pločaste diferencijacije)
Planocelularni karcinom
-
tumori žljezdane diferencijacije
- stanice imaju promjer veći od 3 limfocita (nesitnostanični karcinom žljezdane diferencijacije)
Adenokarcinom
-
tumori neuroendokrine diferencijacije
- stanice imaju promjer veći od 3 limfocita (velikostanični neuroendokrini karcinomi)
- stanice imaju promjer manji od 3 limfocita (sitnostanični neuroendokrini karcinomi)
Neuroendokrine neoplazme pluća
Mješoviti tumori
KLINIČKA SLIKA
<aside>
🔴
Lokalni simptomi
- opstrukcija + infekcija > kašalj
- nekroza + kavitacije > hemoptiza
- kompresija zračnih puteva > dispneja
- stvaranje pleuralnog izljeva
- tromboembolija
- pritisak tumora na gornju šuplju venu > sindrom gornje šuplje vene
- proširene vene vrata i prsnog koša, oteklina lica i ruke, cijanoza
- tumor koji raste apikalno u gornjem plućnom sulkusu (Pancoastov tumor) zahvaća živčane strukture oko dušnika > Hornerov sindrom
- enoftalmus, ptoza, mioza, anhidroza
</aside>